برای نخستین‌بار، به شماری از قرقیزهای ساکن کوهستان پامیر در شهرستان واخان استان بدخشان، سند تابعیت افغانستان داده شد. اداره ملی احصائیه (ثبت احوال) افغانستان که تحت کنترل طالبان است، روز سه‌شنبه، ۱۷ آبان در اطلاعیه‌ای، اعلام کرد هیئتی از طرف این اداره به کوهستان‌های پامیر رفته و برای ۵۷۱ تن از ساکنان این منطقه، «تذکره» یا سند تابیعت افغانستان صادر کرده است.

قرقیزهای ساکن پامیر از ساکنان قدیمی بدخشان افغانستان‌اند که به دلیل دورافتادگی محل سکونتشان و نیز صعب‌العبور بودن مسیرهای ارتباطی به پامیر، با سایر مراکز و شهرهای افغانستان کمتر تماس دارند. برخی از ساکنان پامیر کوچک و پامیر بزرگ هرگز به شهرهای دیگر افغانستان سفر نکرده‌اند و از اوضاع و احوال افغانستان چیزی نمی‌دانند. ساکنان پامیر در مستندهایی که بی‌بی‌سی و چند رسانه دیگر در سال‌های اخیر تهیه کردند، می‌گویند که به هیچ امکاناتی از جمله دارو و درمان دسترسی ندارند و هرسال شماری از مادران، نوزادان و کهنسالان در اثر بیماری‌های فصلی جانشان را از دست می‌دهند.

دولت‌های پیشین افغانستان چندین بار وعده دادند که مسیرهای مواصلاتی منتهی به محل زندگی قرقیزهای ساکن پامیر را هموار می‌کنند و برای آنان امکاناتی مانند مدرسه و مرکز درمانی ایجاد می‌کنند؛ اما این وعده‌ها هرگز عملی نشدند.

ارتفاع جایی که قرقیزهای افغانستان در آن زندگی می‌کنند، حدود چهار هزار متر بالاتر از سطح دریا است و تاکنون هیچ خودرویی به آن‌جا نرفته و تنها وسیله تردد به پامیر، حیوانات بارکش و به‌ویژه  اسب است. جمعیت قرقیزهای ساکن پامیر حدود یک هزار و ۵۰۰ نفر براورد می‌شود. آنان به زبان‌های قرقیزی و فارسی صحبت می‌کنند.

در خرداد ۱۳۹۷، یک گروه ۲۳ نفری از نوجوانان و مردان قرقیز با هدف فراگیری و آموزش به شهر اوش قرقیزستان رفتند. پس از آن، بزرگان قوم قرقیز از دولت وقت افغانستان خواستند زمینه تحصیل کودکانشان را فراهم کند وگرنه مجبورند افغانستان را ترک کنند.

به دلیل بی‌توجهی ادامه‌دار دولت‌های افغانستان در سالیان متمادی، نمایندگان قرقیزهای ساکن بدخشان از دولت قرقیزستان خواستار کمک شدند. دولت قرقیزستان هم در تیرماه ۱۴۰۱، اعلام کرد که قرقیزهای ساکن پامیر را به شهر اوش این کشور انتقال می‌دهند تا در آنجا از امکاناتی مانند مدرسه، مراقبت‌های بهداشتی و زندگی امن برخوردار شوند.

ودایبرگن بازاریف، وزیر کار، تامین اجتماعی و مهاجرت قرقیزستان گفت که روند انتقال قرقیزهای ساکن افغانستان به قرقیزستان تا سال ۲۰۲۴ طول می‌کشد و قرار است یک مجتمع مسکونی در زمینی به مساحت ۷۰ هکتار برای اقامت آنان در شهر اوش ساخته شود.

روند انتقال قرقیزهای ساکن پامیر بدخشان به قرقیزستان هنوز آغاز نشده است.